Psychosomatische klachten
05-06-2024
Een stagiare met hoogtevrees
Het gebeurt nogal eens dat ik als fysiotherapeut bij iemand thuis kom om te behandelen. Ik had die dag een stagiair meelopen. We zouden iemand bezoeken in een flat. Ze woonde op de derde verdieping.
Ik wist toen nog niks van de grootste angst van mijn stagiare.
Wat deed hij toch raar! Wat was dat verkrampte gezicht toch in de lift? Hoezo moest hij zo zweten? Toen we vanuit de lift naar buiten en over de gallerij liepen, deed hij nog vreemder. Hij liep dicht tegen de raamzijde met zijn gezicht gedraaid naar de muur. Zo liepen we over de gallerij naar nummer 23. (ongeveer 50 meter lopen over de gallerij).
Toen ik hem aansprak op zijn rare gedrag, kon hij me niet aankijken.
Ik stond met mijn rug tegen de railing aan. Hij durfde niet in mijn richting te kijken, want achter mij zou hij recht de afgrond inkijken.
Het was onmogelijk voor hem om rechtop te staan en een normaal gesprek met me te voeren. Het was zo aandoenlijk. Hij had zo’n last van zijn hoogtevrees dat hij zijn werk niet fatsoenlijk kon uitvoeren.
Later vertelde hij me dat hij dat al zijn hele leven heeft. Zijn vrienden maken zijn hoogtevrees constant belachelijk. Ze hebben hem zelfs een keer meegenomen om te gaan bungee jumpen. “Dan kom je wel van je hoogtevrees af” zeiden ze.
Op weg naar omhoog is hij 3 keer flauw gevallen, waarop de instructeur besloot om de spong af te lassen. Het was echt niet verantwoord om hem in die toestand te laten springen.
Toen zijn broer hem voor de lol van een kleine hoogte wilde afduwen, heeft hij hem uit pure angst hard in zijn gezicht geschopt. Mijn stagiair is totaal niet geweldadig, maar de hoogte, of beter gezegd de diepte, is zo bedreigend voor hem, dat hij zich er met hand en tand verzet.
De blog van vandaag gaat over psychosomatische pijnklachten.
pyschosomatische pijn is een reactie van je lichaam op een puur psychische gebeurtenis. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan de nekpijn van een vrouwelijke kantoormedewerker die zich bedreigd voelt door haar handtastelijke werkgever.
Een ander goed voorbeeld zijn de nek-, schouder- en armklachten van een
productie medewerker die sterk het gevoel heeft dat zijn werk een gebed zonder eind is. elke keer als hij getroffen wordt door het uitzichtloze gevoel, merkt hij dat zijn lichaam hem zeer doet.
Psychosomatische symptomen zijn er in vele vormen en maten. Van krampen in spieren tot pijnlijke gewrichten en van spastische ingewanden, hartritmestoornissen en vermoeidheid tot uitslag op je huid.
De hoogtevrees van mijn stagiaire is een perfect voorbeeld van lichamelijke symptomen die door de psyche veroorzaakt wordt. Ga maar na; de zweetdruppels op zijn gezicht en een warm en benauwd gevoel in zijn lichaam als we in de lift staan naar de 3e verdieping komen niet door een verhoogde temperatuur in de lift. Het is juist de angst dat hij zometeen weer bang wordt van de diepte die dat veroorzaakt. Ja, je leest het goed! hij is bang voor de angst die hij zometeen gaat meemaken. Dat is dus dubbelop angst. Dat gebeurd vaker met psychosomatische klachten. Het zijn vaak gestapelde psychische processen die laag voor laag in elkaar grijpen en elkaar versterken.
Zo ook mijn stagiair. De angst voor de angst voor de diepte doet hem zweten en doet hem ineen krimpen. Buiten op de gallerij worden zijn benen zwaar en week. Zijn versnelde adem zit hoog in zijn borst. Zijn handen en voeten tintelen. Als ik hem richting de rand dwing, wordt hij aggressief. Als hij zich niet meer kan verzetten, besluit zijn lichaam dat hij zijn bewustzijn verliest door flauw te vallen. Allemaal psychosomatisch.
ik heb mijn stagiare gevraagd of hij samen met mij een traject wil aangaan waarbij we elke keer als we op huisbezoek gaan, 5 tot 10 minuten spenderen aan “graded exposure”. Op een veilige manier stelt hij zichzelf bloot aan de angst voor diepte.
Als hij zelf de voorwaarden voor een veilige omgeving kan stellen, lukt het hem om deze bittere pil te slikken en te verwerken.
De belofte van “graded exposure” is dat de lading van de bedreigende ervaring er beetje bij beetje vanaf gaat.
Hij ging ermee akkoord.
De eerste paar keren zakte hij letterlijk door zijn benen en moest hij gaan zitten tegen de muur. Dan werd hij misselijk en onwel. Zijn gezicht werd bleek. Nog meer exposure en hij zou flauwvallen.
De 20 minuten erna moest hij echt even bijkomen en was hij tot niets in staat.
Na 4 huisbezoeken is hij nu in staat om rechtop over de gallerij te lopen.
De lading is er inderdaad een beetje vanaf, maar bij grote hoogtes is het er nog steeds.
Gelukkig hebben we nog een hoop huisbezoeken te gaan en wat mij betreft gaan we nog een aantal keer door. Het zou mij niet verbazen als hij er helemaal vanaf komt.
Ik weet dat het voor hem mogelijk is. Net zoals ik weet dat het voor iedereen met psychosomatische klachten mogelijk is om er vanaf te komen.
